दिव्य मराठी विशेष:येवल्यात यंदा नायलाॅन मांजामुक्त पतंगाेत्सव, जनजागृतीसाेबतच ड्रोनद्वारे पाहणी; गतवर्षापेक्षा उलाढालही दुप्पट, 5 कोटी रुपयांवर

देशात अहमदाबाद, सुरतनंतर येवल्याच्या पतंगोत्सवाची ओळख असून सोमवारपासून (दि.१३) तीन दिवस येथील आकाश सप्तरंगी पतंगांनी व्यापून जाणार आहे. २५० वर्षांपासून असलेल्या येथील परंपरेला गेल्या काही वर्षांपासून नायलाॅन मांजाच्या वापरामुळे गालबाेट लागत हाेते. मात्र, या वर्षी शहरातील सर्वच राजकीय पक्ष, प्रशासन, पाेलिस आणि नागरिक नायलाॅन मांजा मुक्तीसाठी एकवटले असून घराेघरी साउंंड यातून मोठी आर्थिक उलाढाल हाेणार आहे. गेल्या आठ दिवसांपासून पारंपारिक मांजा बनवण्याचे काम घराेघरी केले जात असून मध्यंतरी किमान पाच-सात वर्षे हे काम अत्यंत कमी झाले हाेते. पारंपरिक पद्धतीनेच मांजा तयार केला जात आहेे. गतवर्षी या उत्सवात अडीच कोटींची उलाढाल झाली होती. यंदा ती पाच कोटींवर जाण्याचा अंदाज पर्यावरणदूत योगेश तक्ते यांनी वर्तवला आहे. विशेष म्हणजे पाेलिस व प्रशासनाकडून पतंगबाजांवर पहिल्यांदाच ड्राेनने नजर ठेवली जात असून नायलाॅन मांजाचा वापर करणाऱ्यांवर कारवाई केली जाणार आहे. ​​​​​​​पतंग बनवण्यापासून मांजा गुंडाळण्यासाठी आसारी, मांजा तयार करण्यासाठी रंग, चरस, दाेरा बंडल, काच कुटणे, बनवण्यासाठीची मजुरी यासह तीन दिवस दिवाळीप्रमाणे घराघरांवरील रोषणाई, आतषबाजी, डी.जे., इतर साउंंड यातून मोठी आर्थिक उलाढाल हाेणार आहे. गेल्या आठ दिवसांपासून पारंपारिक मांजा बनवण्याचे काम घराेघरी केले जात असून मध्यंतरी किमान पाच-सात वर्षे हे काम अत्यंत कमी झाले हाेते. असा बनवला जाताे पारंपरिक पद्धतीने मांजा मांजासाठी साेडा वाॅटरच्या बाटलीची काच वापरली जाते. खलबत्त्यात कुटून पिठी साखरेप्रमाणे ती बारीक केली जाते. यानंतर चरस नावाचा पदार्थ गरम केला जाताे. यात हवा ताे रंग टाकला जाताे. पांडा किंवा कळी या प्रकारचा नऊ किंवा बारा पदरी सफेद दाेऱ्याचा रीळ घेऊन ताे एका बाजूने तर काही अंतरावर आसारी (यावर तयार झालेला मांजा गुंडाळला जाताे) घेऊन दाेघे असतात. या दाेघांमध्ये काही अंतरावर एकाने चरस व रंगाच्या मिश्रणाची ओल्या कपड्याची पट्टी धरलेली असते. दाेरा या पट्टीमधून पुढे जाताे. यानंतर काचेची पावडर चरसने ओल्या दाेऱ्यावर पकडली जाते. काच लागल्यानंतर हा तयार ओला मांजा आसारीवर गुंडाळला जाताे आणि सुकायला ठेवला जाताे. यानंतर सहा तासांनी तयार झालेला हा मांजा पतंगबाजीसाठी तयार हाेताे. नगर परिषदेकडून गल्लाेगल्ली जनजागृती नायलाॅन मांजामुळे अनेकांचे गळे, कान, नाक, हात, पाय कापण्याच्या घटना घडतात. परंतु, यंदा येवला नगर परिषदेकडून गल्लाेगल्ली ध्वनिक्षेपकांद्वारे नायलाॅन मांजा न वापरण्याची तसेच काेणी वापरत असल्यास त्याची माहिती देण्यासाठी जनजागृती केली जात असल्याने नायलॉन मांजाचा उघड वापर कमी झाला आहे. तरी काही जण छुप्या पद्धतीने तो वापरत असल्याने आतापर्यंत ८ जण जखमी झाले आहेत. दिवसाला किमान ५० रीळ मांजा तयार करताे पारंपरिक मांजा अल्प मजुरी घेत बनवून देत आहाेत. गतवर्षी दिवसाला १५-२० रीळ बनवले जायचे यंदा ४० ते ५० रीळ बनवत आहाेत. आमच्या मांजाने जखम झाली तरी ती चिघळत नाही. कमी कालावधीत भरून निघते. याकरता आयुर्वेदिक पावडर वापरली जाते. - याेगेश तक्ते, पर्यावरणदूत, येवला नगर परिषद

from महाराष्ट्र | दिव्य मराठी https://ift.tt/RDQ7NSt